Tác động đến Kinh tế Vĩ mô: Việt Nam có thể đối mặt với rủi ro từ chính sách thương mại khắt khe của Trump, tuy nhiên chúng ta cần thực hiện các biện pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực tiềm tàng đến nền kinh tế trong dài hạn. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải nâng cao tính cởi mở đối với đầu tư nước ngoài (không chỉ đầu tư trực tiếp mà còn là đầu tư danh mục thông qua nâng cấp thị trường mới nổi); tập trung vào các động lực tăng trưởng trong nước như tiêu dùng và đầu tư công để duy trì đà tăng trưởng nhanh và bền vững.
Trong ngắn hạn, các rủi ro về tiền tệ vẫn còn và cần được giải quyết không chỉ bằng việc tăng cường dự trữ ngoại hối mà còn thông qua việc cho phép linh hoạt hơn nhằm thúc đẩy một thị trường ngoại hối sâu rộng hơn.
Quan hệ Đối tác Việt-Mỹ: Quan hệ chiến lược có thể gặp khó khăn do chính sách bảo hộ của Trump và việc Mỹ có thể rút khỏi Khung Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF), gây áp lực lên triển vọng thương mại và đầu tư giữa hai nước. Thực tế, kỳ vọng về một hiệp định thương mại tự do dưới thời chính quyền Trump nên được điều chỉnh lại, tập trung vào các thỏa thuận nhanh về hàng hóa, sản phẩm hoặc đầu tư cụ thể.
Chủ nghĩa Bảo hộ và Thương mại: Trump có thể áp thuế cao đối với hàng nhập khẩu từ nhiều nước, bao gồm Việt Nam, khiến việc chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam ít khả thi hơn. Việt Nam cần chú trọng tăng trưởng nội địa như tiêu dùng và đầu tư công để giảm thiểu tác động này.
- Mexico và Việt Nam là hai nước có mức tăng trưởng cao nhất về tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ, với mức tăng lần lượt khoảng 2% và gần 2%.
- Canada, Đài Loan, Hàn Quốc và Ấn Độ cũng có mức tăng nhưng thấp hơn.
- Trong khi đó, tỷ trọng của Trung Quốc đã giảm mạnh, xuống gần -8%, cho thấy sự dịch chuyển thương mại đáng kể khỏi Trung Quốc sang các nước khác, trong đó có Việt Nam.
=> Dữ liệu này phản ánh sự thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các quốc gia khác như Việt Nam và Mexico, phần lớn do căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
- Đường màu xám đại diện cho thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ, cho thấy xu hướng tăng mạnh từ năm 2018 trở đi, đặc biệt là từ năm 2021 trở lên, đạt mức cao nhất trong năm 2023.
- Đường màu đỏ biểu thị thâm hụt thương mại của Việt Nam với Trung Quốc, cũng có xu hướng tăng nhưng thấp hơn, thể hiện mức độ phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
=> Biểu đồ này cho thấy rằng khi Việt Nam gia tăng xuất khẩu sang Mỹ, thặng dư thương mại với Mỹ ngày càng tăng. Đồng thời, Việt Nam vẫn duy trì mức thâm hụt lớn với Trung Quốc, do nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu và hàng hóa trung gian từ Trung Quốc. Điều này cho thấy Việt Nam đang ở vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, là điểm đến cho các đơn hàng chuyển dịch từ Trung Quốc sang để tránh thuế quan của Mỹ.
Tỷ giá và Lo ngại về Nhập khẩu từ Trung Quốc: Đà tăng của đồng USD có thể gây áp lực lên VND, trong khi hàng hóa Trung Quốc có thể tràn ngập thị trường Việt Nam. Tình hình này nhấn mạnh nhiệm vụ liên tục của Ngân hàng Nhà nước trong việc xây dựng dự trữ ngoại hối. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng có thể cần cho phép linh hoạt hơn trong biến động tỷ giá để phát triển thị trường ngoại hối sâu rộng hơn.
- Giá trị dương trên trục Y biểu thị các lần Ngân hàng Nhà nước mua vào ngoại hối để tăng dự trữ, nhằm ổn định hoặc tăng giá trị của VND.
- Giá trị âm biểu thị các lần Ngân hàng Nhà nước bán ngoại hối ra thị trường để hỗ trợ đồng VND, ngăn chặn VND mất giá quá mức so với USD.
- Đáng chú ý là giai đoạn năm 2022 đến 2023, Việt Nam đã có nhiều đợt bán ngoại hối mạnh, với giá trị bán ra lên đến khoảng -8 tỷ USD, nhằm đối phó với áp lực mất giá của VND.
=> Biểu đồ này cho thấy Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải can thiệp mạnh mẽ vào thị trường ngoại hối để duy trì ổn định tỷ giá. Đặc biệt trong các thời kỳ áp lực gia tăng trên VND, như giai đoạn 2022-2023, Ngân hàng Nhà nước đã phải bán ra lượng lớn ngoại tệ để hỗ trợ VND.
Phần 2 mình sẽ update trong bài viết tiếp theo, mọi người đón xem nhé !
